1.1 Ölçüm aralığı Tablo 9-10 Gösterge uzunluğu mm’ye göre kusur sınıflandırma tablosu
Derece
Plaka kalınlığı T
Plaka kalınlığı T
15-40
ve gt;40~80
Ⅰ
≤10
≤1/4T
Ⅱ
≤15
≤1/3T
Ⅲ
Uzunluğu Derece II’den büyük olmayanları ifade eder
Uzunluğu Derece II’den büyük olmayanları ifade eder
Ⅲ uzunluğu seviyeden daha büyük olanları ifade eder Ⅱ Not: Alın kaynağının her iki tarafındaki plakaların kalınlığı farklı olduğunda, daha ince olan geçerli olacaktır. Bu bölüm, dijital doğrudan okumalı ultrasonik kalınlık ölçerler veya A tipi darbe yansımalı ultrasonik kusur dedektörleri kullanılarak basınçlı kap plakalarının, kafalarının, silindirlerinin ve memelerinin kalınlığının ultrasonik ölçümü için geçerlidir.
1.2 Çeşitli ana malzemelerin ses hızı aralığı Birkaç ana malzemenin ses hızı aralığı Tablo 10-1’de gösterilmektedir. Kullanırken gerekiyorsa malzemenin gerçek ses hızı ölçülmelidir. Tablo 10-1 Çeşitli ana malzemelerin ses hızı m/s Çift kristalli düz bir probla ölçüm yaparken, bölünmüş yüzeyin yönü 90
0 döndürülür ve aynı ölçüm noktası iki kez ölçülür. Daha küçük olan değer geçerli olacaktır. 1,8,3 ф30mm çok noktalı ölçüm yöntemi Ölçülen değer kararsız olduğunda, tek ölçüm noktası merkez olacak şekilde 30 mm’lik bir aralıkta çok noktalı ölçüm gerçekleştirilir. Minimum değer HE’dir. 1.8.4 Boru et kalınlığını ölçme yöntemi Tek bir düz probla ölçüm yaparken, probun merkez çizgisi boru ekseninin merkez çizgisine dik olmalı ve borunun merkezinden geçmelidir. Çift kristal düz probla ölçüm yaparken, prob bölünme çizgisi boru ekseninin merkez çizgisine dik olmalıdır.
1.3 Aletler ve problar 1.3.1 Ultrasonik kalınlık ölçerin doğruluğu ±(yüzde T + 0,1) mm’ye ulaşmalıdır; burada T duvar kalınlığıdır. 1.3.2 Ultrasonik kalınlık ölçümü genellikle doğrudan temaslı tek kristalli düz prob kullanır ve aynı zamanda gecikme bloklu tek kristalli düz prob ve çift kristalli düz prob da kullanabilir. 1.3.3 Yüksek sıcaklık test parçalarının duvar kalınlığı ölçümü, özel bir yüksek sıcaklık probu gerektirir. 1.4 Kalibrasyon test bloğu 1.4.1 Test bloğunun temel gereksinimleri ve boyutları Şekil 10-1’de gösterilmektedir. 1.4.2 Kavisli bir iş parçasının kalınlığı ölçülürken aynı eğriliğe sahip bir test bloğu kullanılmalı veya düz test bloğu düzeltilmelidir. 1.5 Bağlama maddesi Ölçülecek iş parçasının yüzey durumuna ve akustik empedansına göre gliserin, motor yağı, silikon, su bardağı ve macun gibi kabarcıksız ve uygun viskoziteye sahip bir birleştirme maddesi seçilmelidir. İş parçasının yüzeyi pürüzlü ise daha kalın bir birleştirme maddesi seçilmelidir. 1.6 Cihaz kalibrasyonu 1.6.1 Ultrasonik kalınlık ölçerin kalibrasyonu a. Adımlı bir test bloğu kullanın ve ölçülecek kalınlığın maksimum değerine ve ölçülecek kalınlığın minimum değerine (veya ölçülecek kalınlığın maksimum değerinin 1/2’sine) yakın bir kalınlıkta kalibre edin. b. Probu daha kalın bir test bloğunun üzerine yerleştirin ve “ses hızı kalibrasyonu” düğmesini, kalınlık ölçer ekran okumasının bilinen değere yakın olacağı şekilde ayarlayın. c. Probu daha ince bir test bloğunun üzerine yerleştirin ve “sıfır kalibrasyon” düğmesini, kalınlık ölçer ekran okumasının bilinen değere yakın olacağı şekilde ayarlayın. d. Aralığın her iki ucunun da doğru okumalar alması ve cihazın hatalarının ayıklanması için tekrar tekrar ayarlayın. e. Malzemenin ses hızı biliniyorsa, ses hızı değeri önceden ayarlanabilir ve ardından cihaza bağlı test bloğu üzerinde “sıfır kalibrasyon” düğmesini, cihazın testin kalınlığı olarak suyu göstermesini sağlayacak şekilde ayarlayın. blok ve cihazda hata ayıklanır.
1.6.2 Ultrasonik kusur dedektörünün kalibrasyonu a. 1.6.1 a ile aynı. b. Probu daha kalın bir test bloğunun üzerine yerleştirin ve cihazın “tarama aralığı” düğmesini, karşılık gelen ölçek konumunda alt yüzey yankısı görünene kadar ayarlayın.
c. Probu daha ince bir test bloğunun üzerine yerleştirin ve cihazın “gecikmeli tarama” düğmesini, karşılık gelen ölçek konumunda alt yüzey yankısı görünene kadar ayarlayın.
d. Hem kalın hem de ince test bloklarındaki alt yüzey yankısı doğru ölçek konumunda görünene ve cihaz ayarlanana kadar ayarlamayı tekrarlayın. 1.7 Ölçüm hazırlığı Ölçüm yüzeyindeki yüzen pas, pullar veya kısmen ayrılmış kaplamalar temizlenmeli, gerekirse taşlama taşı ile uygun şekilde parlatılmalıdır. 1.8 Ölçüm yöntemi Ölçüm noktasında yalnızca bir ölçüm gerçekleştirme yöntemi genellikle tek kristal düz problara uygulanabilir. 1.8.2 İkincil ölçüm yöntemi
1.9 Anormal ölçüm değerlerinin tedavisi Ölçüm için ultrasonik kalınlık ölçer kullanıldığında, bazen anormal değerler ortaya çıkabilir ve bu durumun uygun şekilde ele alınması gerekir. 1.9.1 Görüntülenen değer yok İş parçasının eğrilik yarıçapı çok küçükse veya arka tarafta çok fazla oyuk varsa, kalınlık ölçer bir değer görüntülemez. Şu anda yardımcı ölçüm için ultrasonik hata dedektörü kullanılmalıdır. 1.9.2 Görüntülenen değer gerçek kalınlığın yaklaşık iki katıdır İş parçasının duvar kalınlığı 3 mm’den azdır ve arka kısmı nispeten pürüzsüzdür. Kalınlık ölçerin ekran değerinin bazen gerçek kalınlığın iki katı olmasını önlemek için, küçük aralıklı bir prob veya özel bir prob kullanılmalıdır. 1.9.3 Görüntülenen değer gerçek kalınlıktan daha küçüktür Kalıntılar ve ara katmanlar gibi iç kusurlar olduğunda, kalınlık ölçerin ekran değeri genellikle nominal kalınlığın yüzde 70’inden azdır. Şu anda, ölçüm noktasının etrafındaki alanı tespit ederek kusurdan etkilenip etkilenmediğini doğrulamak için bir ultrasonik hata dedektörü kullanılmalıdır. Prob düz bir prob veya eğik bir prob olabilir. 1.10 Raporu Rapor en azından aşağıdaki içerikleri içerecektir: a. İş parçası adı, malzemesi, numarası ve devreye alma birimi; b. Cihaz modeli, prob, test bloğu, birleştirme maddesi ve ölçüm yöntemi; G. Ölçüm yeri ve verileri, ölçüm yeri taslağı, ölçüm verilerinin maksimum ve minimum değerleri, d. Operatör, denetleyici; e. Ölçüm tarihi.
