Cevap: Yüzey pürüzlülüğü, parçanın işlenmiş yüzeyindeki küçük aralıklardan ve tepe ve çukurlardan oluşan mikro geometrik özellikleri ifade eder. Mikroskobik geometrik şekil hatasıdır.
Yüzey pürüzlülüğü nasıl oluşur?
Cevap: Kesim veya diğer yöntemlerle oluşturulan parçaların yüzeyinde, işleme sırasında malzemenin plastik deformasyonu, mekanik titreşim, sürtünme ve diğer nedenlerden dolayı her zaman geometrik hatalar bulunur.
3． Yüzey pürüzlülüğünün parçalar üzerindeki etkisi nedir?
Cevap: Yüzey pürüzlülüğünün parçaların sürtünmesi ve aşınması, yorulma mukavemeti, korozyon direnci ve parçalar arasındaki uyum özellikleri üzerinde önemli bir etkisi vardır.
Şu anda ülkemde “yüzey pürüzlülüğü” için temel ulusal standartlar nelerdir?
Cevap: GB/T 3505 2000 Yüzey pürüzlülüğü terimi yüzey ve parametreleri;
GB/T 1031-1995 Yüzey pürüzlülük parametreleri ve bunların sayısal değerleri;
GB/T 131-1993 Mekanik çizimler için yüzey pürüzlülüğü sembolleri, kodları ve açıklamaları.
Gerçek kontur ne denir?
Cevap: Düzlem ile gerçek yüzeyin kesişmesiyle elde edilen eşyükselti çizgisidir. Farklı kesişen yönlere göre, enine gerçek kontur ve uzunlamasına gerçek kontur olarak bölünebilir. Yüzey pürüzlülüğünü değerlendirirken ve ölçerken, aksi belirtilmedikçe, genellikle gerçek enine profil, yani işlenmiş tanenin yönüne dik olan kesitteki profil kullanılır.
Örnekleme uzunluğu nedir?
Cevap: Bir referans çizgisinin uzunluğunu yüzey pürüzlülük özellikleriyle tanımlamak için kullanılır. Yüzey ne kadar pürüzlü olursa numune alma uzunluğu da o kadar büyük olmalıdır. Örnekleme uzunluğu, diğer geometrik hataların yüzey pürüzlülüğü ölçüm sonuçları üzerindeki etkisini sınırlamak ve zayıflatmak için belirtilir. Örnekleme uzunluğu aralığı içerisinde genellikle 5’ten fazla kontur tepe noktası ve kontur vadisi bulunur. Örnekleme uzunluğunun seçim değeri için lütfen GB/T 1031-1995 Yüzey pürüzlülük parametreleri ve değerlerine bakınız.
7． Değerlendirme süresi ne kadardır?
Cevap: Bir veya daha fazla örnekleme uzunluğu içerebilen, konturun değerlendirilmesi için gerekli olan uzunluktur. Parçaların düzgün olmayan yüzey işlemesi nedeniyle, ölçülen yüzeyin pürüzlülük özelliklerini tam ve makul bir şekilde yansıtabilmek için değerlendirme için çeşitli numune uzunluklarının kullanılması gerekir. Değerlendirme uzunluğunun seçim değeri için lütfen GB/T 1031-1995 Yüzey pürüzlülük parametreleri ve bunların sayısal değerlerine bakınız.
Temel çizgi nedir?
Cevap: Yüzey pürüzlülüğü parametrelerinin sayısal değerini değerlendirmek için kullanılan bir referans çizgisine taban çizgisi denir. İki tür taban çizgisi vardır: kontur en küçük kareler orta çizgisi ve kontur aritmetik ortalama orta çizgisi.
Kontur en küçük kareler orta çizgisine ne denir?
Cevap: Konturun en küçük kareler orta çizgisi, örnekleme uzunluğu dahilinde kontur üzerindeki her noktanın kontur uzaklıklarının karelerinin toplamını en aza indiren çizgidir.
10． Konturun aritmetik ortalama orta çizgisine ne denir?
Cevap: Konturun aritmetik ortalama merkez çizgisi, örnekleme uzunluğu içerisinde gerçek konturu üst ve alt parçalara bölen, üst ve alt alanları eşitleyen çizgidir.
Temel değerlendirme parametreleri nelerdir?
Cevap: Üç yükseklik parametresi temel değerlendirme parametreleridir; yani profilin aritmetik ortalama sapması (Ra), mikro pürüzlülüğün on puanlık yüksekliği (Rz) ve profilin maksimum yüksekliği (Ry); diğer üçü ek değerlendirme parametreleridir, yani profilin mikro pürüzlülüğü Ortalama aralık (Sm), profilin tek zirvesinin ortalama aralığı (S) ve profil destek uzunluğu oranı (tP).
Kontur aritmetik ortalama sapmasına (Ra) ne denir?
Cevap: Örnekleme uzunluğu dahilinde, ölçülen kontur üzerindeki her noktadan kontur merkez çizgisine kadar olan mesafenin mutlak değerinin aritmetik ortalaması. Ra değeri ne kadar büyük olursa yüzey o kadar pürüzlü olur. Ra, ölçülen konturun geometrik özelliklerini objektif olarak yansıtabilir. Ra değeri doğrudan bir elektrikli profilometreyle ölçülebilir ancak yeterince sezgisel değildir.
Mikroskobik pürüzlülüğün (Rz) on puanlık yüksekliği nedir?
Cevap: Örnekleme uzunluğu içerisinde, en büyük beş kontur tepe yüksekliğinin ortalaması ile en büyük beş vadi derinliğinin ortalamasının toplamı. Rz değeri ne kadar büyük olursa yüzey o kadar pürüzlü olur. Rz, yüzey pürüzlülüğü yükseklik parametrelerini değerlendirmede son derece sezgiseldir ve optik cihazlarda ölçülmesi kolaydır, ancak ölçülen konturun geometrik şekil özelliklerini yansıtma konusunda sınırlamaları vardır.
Profilin maksimum yüksekliği nedir (Ry)?
Cevap: Örnekleme uzunluğu içerisinde tepe çizgisi ile vadinin alt çizgisi arasındaki mesafe. Zirve çizgisi ve vadi alt çizgisi, orta hatta paralel olan ve örnekleme uzunluğu dahilinde sırasıyla konturun en yüksek ve en alçak noktalarından geçen çizgileri ifade eder. Ry parametresinin ölçülmesi kolaydır. Ölçülecek yüzeyin küçük olması ve Rz kullanılmasının uygun olmaması durumunda Rz değerlendirmesi yapılabilir.
15． Yüzey pürüzlülüğü yükseklik değerlendirme parametrelerinin (Ra, Rz, Ry) izin verilen değerleri nasıl belirlenir?
Cevap: Bkz. GB/T 1031-1995 yüzey pürüzlülük parametreleri ve değerleri.
